Προτομή Κωνσταντίνου Μαζαράκη – Αινιάν 

Παραλία 

Μπροστά από ΕΛΤΑ 

Ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης-Αινιάν γεννήθηκε το 1869 στο Ναύπλιο. Εισήλθε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, όπου αποφοίτησε το 1890 και ορκίστηκε ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού. Στο Ναύπλιο γνωρίστηκε και συνδέθηκε στενά με τον Παύλο Μελά. Ο Μαζαράκης έλαβε μέρος στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 και διακρίθηκε στη μάχη του Δομοκού. Από τα πρώτα και δραστήρια μέλη της Εθνικής Εταιρείας, ο Μαζαράκης συνειδητοποίησε από νωρίς τους κινδύνους που διέτρεχε ο μακεδονικός Ελληνισμός από τη δραστηριότητα των Βουλγάρων και φρόντισε για την οργάνωση και αποστολή αντάρτικων σωμάτων στη Μακεδονία (1895-97). Το 1903, με τον Παύλο Μελά και τον Τσόντο Βάρδα έστειλαν στον Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη, τους 10 πρώτους Κρητικούς μακεδονομάχους. Όταν ο Λάμπρος Κορομηλάς τοποθετήθηκε γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη, κάλεσε επίλεκτους αξιωματικούς να πλαισιώσουν το προξενείο. Ανάμεσά τους και τον Κωνσταντίνο Μαζαράκη, που εργάζεται ως υπάλληλος με το ψευδώνυμο Δήμος Στεργιάκης, αναλαμβάνοντας την οργάνωση δικτύου πληροφοριών και τη συγκρότηση μικρών ένοπλων ομάδων στην Κεντρική Μακεδονία. Το 1905, συγκρότησε σώμα μακεδονομάχων και ως αρχηγός του ανταρτικού σώματος, με το όνομα «Καπετάν Ακρίτας», έδρασε κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων με επιτυχία, στην περιοχή του Βερμίου, και επέκτεινε τη δράση του στην Καρατζόβα. Εγκαταστάθηκε στην περιοχή Βερμίου Νάουσας, με πεδίο δράσης τα χωριά της λίμνης των Γιαννιτσών και το Ρουμλούκι, καθώς και την Έδεσσα και την Άρνισσα. Η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα διακόπηκε το 1908 και ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης, μετά το Κίνημα των Νεότουρκων στάλθηκε στη Γαλλία για την παραλαβή των πρώτων ορειβατικών πυροβόλων. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1912-1913, ο Μαζαράκης συμμετείχε στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, και στη συνέχεια, στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους ο Μαζαράκης, ως λοχαγός, ανέλαβε τη γενική αρχηγία των εθελοντικών «Σωμάτων Προσκόπων» που συγκροτήθηκαν από παλιούς μακεδονομάχους. Με τα σώματα αυτά έλαβε μέρος στις μάχες των Στενών της Πέτρας προς Κατερίνη, της γέφυρας του Λουδία και του Αξιού κατά των Τούρκων, καθώς και στις συγκρούσεις της Νιγρίτας και του Παγγαίου έως τον Νέστο και την Ξάνθη κατά των Βουλγάρων αργότερα. Το 1916, πρωτοστάτησε με τον Επαμεινώνδα (Παμίκο) Ζυμβρακάκη στο βενιζελικό «Κίνημα της Εθνικής Άμυνας» της Θεσσαλονίκης για την έξοδο της Ελλάδας στο πλευρό των Συμμάχων κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τραυματίστηκε στη μάχη του Ραβινέ (01/05/1917). Το 1918 αμέσως μετά την ανακωχή, συνταγματάρχης πια, στάλθηκε στη Σόφια ως επικεφαλής της ελληνικής στρατιωτικής αποστολής. Από τη θέση αυτή συνέβαλε καίρια στην κατακύρωση της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα. Για τους επιτυχημένους του χειρισμούς προήχθη σε υποστράτηγο. Το 1919 τοποθετήθηκε αρχικά ως διοικητής της XVI Μεραρχίας στη Φλώρινα και λίγο αργότερα ανέλαβε τη σύσταση της Μεραρχίας στην Ξάνθη, με την οποία απελευθερώθηκε η Θράκη. Τα ξημερώματα της 14/05/1920 κατέπλευσαν στο λιμάνι στην Αλεξανδρούπολη (τότε Δεδέαγατς) τα πρώτα τμήματα της Μεραρχίας Ξάνθης, με το οπλιταγωγό «Μυκάλη». Αμέσως άρχισε η αποβίβαση και η κατάληψη της πόλης. Από τις 16/05/1920, τμήματα της Μεραρχίας Ξάνθης προωθήθηκαν προς Φέρες – Σουφλί – Διδυμότειχο. Μετά τη συνθήκη των Σεβρών (Ιούλιος 1920) η Μεραρχία Ξάνθης πήρε μέρος στην επιχείρηση της Πανόρμου (Προποντίδα) και εν συνεχεία στην κατάληψη της Ανατολικής Θράκης (Διάβαση Έβρου – Αδριανούπολη – Σαράντα Εκκλησιές έως Τσατάλτζα και τη γραμμή Αίνου-Μηδείας). Μετά τις εκλογές, τον Νοέμβριο του 1920, ο Μαζαράκης, ως βενιζελικός, απομακρύνθηκε από το στράτευμα και αυτοεξορίστηκε στην Κωνσταντινούπολη αρχικά και αργότερα στο Παρίσι. Επανήλθε μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και ορίστηκε πρόεδρος της σχετικής ανακριτικής επιτροπής. Κατά τη δικτατορία του Θεόδωρου Πάγκαλου 1925-26, ο Μαζαράκης φυλακίστηκε. Το 1926 αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του αντιστρατήγου.

Το 1928 εκλέχτηκε βουλευτής Πέλλης.

Το 1934 ανακλήθηκε στην ενεργό υπηρεσία και συμμετείχε στο Συμβούλιο Αντιστρατήγων για την τακτοποίηση της Επετηρίδας των Αξιωματικών.

Στις εκλογές του 1936 ήταν υποψήφιος βουλευτής στην εκλογική περιφέρεια Θεσσαλονίκης με την «Εθνική Ένωση “Ελλάς”», η οποία θεωρούσε ότι «αντιπροσωπεύει ό,τι ιδανικά περιέχονται στα εθνικά ιδεώδη». Έλαβε 189 σταυρούς προτίμησης και απέτυχε να εκλεγεί.

Σύμφωνα με τον γιο του Μαζαράκη, ο παλιός συμμαθητής του, Ιωάννης Μεταξάς, του προσέφερε τη θέση του υπουργού Αεροπορίας στην κυβέρνησή του, αλλά τελικά δεν έγινε υπουργός, καθώς έθεσε ως όρους της αποδοχής της πρότασης την άρση της λογοκρισίας και την επάνοδο στο στράτευμα των απότακτων στρατιωτικών του Κινήματος του '35.

Μετά την απελευθέρωση από τα κατοχικά στρατεύματα, τάχθηκε υπέρ της επανόδου του βασιλιά Γεωργίου Β΄ στην Ελλάδα.

Κατά τα Δεκεμβριανά το σπίτι του ανατινάχθηκε, με αποτέλεσμα την απώλεια οικογενειακών κειμηλίων από την επανάσταση του 1821 και κατοπινών πολέμων.

Το 1920 ο Μαζαράκης συνέταξε ένα κείμενο απομνημονευμάτων στη δημοτική το οποίο παρέδωσε στην Πηνελόπη Δέλτα, στο Αρχείο Μακεδονικού Αγώνα της οποίας διασώζεται σε ένα χειρόγραφο 74 φύλλων.

Το κείμενο μεταφέρθηκε στην καθαρεύουσα από τον Μαζαράκη και το 1937 δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στα 8 πρώτα τεύχη του περιοδικού του Κωνσταντίνου Σνωκ “Μήνες” και στη συνέχεια αυτοτελώς κάποια στιγμή μεταξύ του 1937 και του 1940 σε 2 εκδόσεις με ίδιο κείμενο αλλά διαφορετική στοιχειοθεσία με τον τίτλο “Κ. Ι. Μαζαράκη-Αινιάνος (Στρατηγού) Μακεδονικός Αγών (1903-1908)” με πρόλογο και επίλογο του συγγραφέα.

Στην έκδοση του 1937 ο Μαζαράκης απάλειψε κάποιες κριτικές αναφορές του αρχικού χειρογράφου του προς τη βασιλική οικογένεια, συναδέλφους του αξιωματικούς και τοn Βενιζέλο.

Μετά τον θάνατό του εκδόθηκαν επίσης τα έργα του:

• Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13 – Τα Σώματα Προσκόπων (Έτος Έκδοσης: 1966)

• Έκθεσις Ανακριτικής Επιτροπής Μικράς Ασίας (Έτος Έκδοσης: 1976)